MUHASEBECİLİK MESLEĞİ
Muhasebecilik mesleği çok saygın ve köklü bi meslektirDünyanın en eski mesleklerinden birisi olmasına karşın ülkemizde yasası 10 yıl önce oluşturulmuşturBu on yıllık süre zarfında muhasebecilik mesleğinde bir çok gelişmeler olduDevamlı çıkan yeni yasalar veya değiştirilen yasalar sayesinde Muhasebecilik mesleği çok rağbet gören bi meslek haline geldiBugün İSMMMO’nun 16 bini geçen üyesi kadar da stajyeri vardır Stajyer sayısı her yıl hızla artmaktadır
Bu güzel mesleğin bu kadar rağbet görmesinin nedenlerinden birisi de saygın bi meslek oluşudurBu saygınlığın korunması ve devamlılığını sağlamak için Serbest muhasebeci,mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlerin uyması gereken bazı mesleki ahlak kuralları ve etikler vardırEğer bu kişiler kanuna göre ruhsat almışlarsa uymaları gereken kurallar ve sorumluluklar 3568 nolu yasa ve bu yasaya bağlı yönetmeliklerce belirtilmiştirBu yasalar toplum, müşteri ve diğer meslek mensuplarıyla ilişkilerde uyulması gereken ve yerine getirilmesi gereken kuralları içerirBu meslek ahlak kuralları serbest muhasebeci,mali müşavirler,yeminli mali müşavirlerin ve muhasebe meslek şirketlerini kapsarBu kurallardan bağzıları şunlardır:
Bu kurallardan ilki meslek ünvanı ve yeterlilik ilkesidir meslek mensupları meslek unvanlarının gerektirdiği saygı ve güvene yakışır bir şekilde hareket etmek zorundadırlar ki bu etik kurallarının ana maddesidirAyrıca bu mesleğe dahil olanların sahip oldıkları unvanların dışında başka unvanların kullanılmaması gerekmektedir
Meslek mensuplarının, çalışmalarında başarılı olmaları dürüstlük, güvenilirlik ve tarafsız olmaları ile mümkündürMeslek mensupları çalışmaları sırasında çıkar çatışmalarından uzak kalmalı ve görevlerini sürdürürken gereken özen ve titizliği göstermeliler
Meslek mensupları faaliyetleri sırasında öğrendikleri bilgi ve sırları mesleki faaliyetlerine son verseler bile kimseye söyleyemezler, çeşitli kanunlarla muhbirlere tanınan hak ve menfaatlerden faydalanamazlar; ancak adli yargıya göre suç teşkil eden hallerin yetkili mercilere duyurulması mecburidirTanıklık sırları açıklamak sayılmaz
Meslek mensupların bazı kurumlara karşı sorumlukları vardır ve meslek mensubu bu sorumluluklarını yerine getirmekle yükümlüdür
a) Sosyal Sorumluluk:
Meslek mensupları; mesleği ifa ederken toplum ve Devlete karşı sorumluluk taşırlar
b) İşletme Sahip ve Yöneticilerine Karşı Sorumluluk:
Meslek mensupları, işletme sahip ve yöneticilerine, isabetli karar alabilmeleri için doğru ve güvenilir bilgiler sağlarlar
c) Meslektaşlara Karşı Sorumluluk:
Meslek mensupları, ilgili yönetmelikler çerçevesinde ve mesleki eğitimde birbirlerine her türlü bilgiyi vermek ve aktarmak sorumluluğunu taşırlar Mesleğin gelişmesi ve sağlam temellere oturtulması için aralarında gerekli dayanışmayı kurarlar
Meslek mensupları hakkında ilgili kuruluşlara asılsız ihbar veya şikayette bulunulmaması gerekmektedir
d) Odaya Karşı Sorumluluk
Meslek mensupları yıllık maktu ve nisbi aidatlarını süresi içerisinde Odaya ödemeleri gerekmektedirMeslek mensupları süresi içerisinde adres değişikliklerini Odaya bildirmeleri gerekmektedir
e) Yasa ve Yönetmeliklere Karşı Sorumluluk
Meslek mensupları 3568 sayılı Meslek Yasasına,ilgili Yönetmeliklerine ve Meslek Kararlarına uymaları gerekmektedir
Sorumluluklardan biri de hukuki sorumluluktur ki bu en önemlisidirMeslek mensupları verdikleri hizmet sırasında Vergi Usul Kanunu’nda yer alan iştirak, teşvik ve yardım hükümlerine uyan fiilleri sebebiyle sorumludurlar Kanun ve yönetmeliklerde belirtilen ceza hükümleri ayrıca uygulanır
Eğer meslek mensubu tarafından, iş sahiplerinin sahte veya içeriği itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği resmi kurum ve kuruluşlarca saptanırsa , Odalar ve Birlik tarafından ilanından sonra bunların defterlerinin tutulmaz ve işleri görülmez
Bunun yanı sıra muhasebecilik mesleği bağımsız bi meslektir ve meslek mensupları bu bağımsızlıklarına gölge düşürmemelidirler
Her meslek mensubu mesleki faaliyetine başlamadan önce bağlı olduğu Oda bilgisinde iş yeri açmak zorundadır ortaklık bürosu veya şirket kurulsa bileŞube açılabilirAncak; mesleğin gereği gibi yürütülmesini sağlayacak şekilde şubenin bağlı olduğu Odanın çalışanlar kütüğüne kayıtlı sorumlu ortak görevlendirmeden ve bu ortak sayısından fazla şube açılamazOdaların çalışanlar listesine kayıtlı olmadan unvan kullanarak mesleki faaliyette bulunulamazÇalışanlar kütüğüne kayıtlı olmadan birden fazla beyanname imzalanamaz Meslek mensupları sahip oldukları mesleki ruhsatlarını hiçbir koşulda kiraya veremezYeminli Mali Müşavirler muhasebe bürosu açamaz ve muhasebe bürosuna ortak olamazlarMesleki faaliyette bulunmayan meslek mensupları ikametgahlarının bulunduğu bölgenin odasına kaydolurlar
Haksız rekabet her meslekte olduğu gibi bu meslektede yasak ve etiklere uygun değildirMeslek mensupları, başka bir meslek mensubu ile mesleki sözleşmesi devam eden kişilere hizmet veremezlerAynı şekilde ücret ve eleman temini gibi konularda meslek mensupları birbirlerine zarar verecek davranışlarda bulunamazlar
Her meslek mensubu; işyerinin bulunduğu binanın herkesin kolaylıkla görebileceği biçimde bir yerine, sadece adı ve soyadı ile meslek unvanını taşıyan bir tabela asmak zorundadırBirden çok meslek mensubu çalışmalarını ortaklık bürosu veya şirket şeklinde birleştirdikleri takdirde; tabelaya ayrıca ortaklık bürosu veya şirket unvanı yazılır Ayrıca ortaklar ad ve soyadları ile unvanlarını da tabelaya yazabilirler
Meslek mensupları hizmet verdikleri müşterilerini kayıtlı oldukları odalara 6 ayda bir bildirmek zorundadırlarSerbest muhasebeciler ve serbest muhasebeci mali müşavirler tuttukları defterleri ve bunlarla ilgili belgeleri itinalı şekilde muhafaza altına almak zorundadırlar
Meslek mensupları, Türk Ticaret Kanununa göre (Ticari) veya (esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamazlar Ticari mümessillik, ticari vekillik ve acentelik yapamazlar Adi ve kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirketlerde komandite ortak olamazlar Limited ve anonim şirketlerin yönetim kurulu üyeliği ve başkanlığı görevlerinde bulunamazlar
Meslek mensupları; iş elde etmek için, açık ve kapalı dolaylı veya dolaysız yöntemlerle reklamlarını yapamazlar ve yaptıramazlarFakat tabelalarına, kartvizit, rapor ve bunlara benzer diğer yazışma kağıtlarına; meslek unvanlarını, iletişim araçlarının numaralarını, açık adreslerini yazmaları reklam sayılmaz Meslek mensupları, unvanlarını kullanarak mesleki konularda ve bilimsel nitelikte, gazete ve dergilerde devamlı olmadan yazı yazabilirlerYayıncılık yapamazlarSadece iş tekliflerinde kullanılmak üzere tanıtıcı broşür bastırabilirler Bu broşürlerde evvelce veya halen iş yaptıkları müşteriler açıklanamazEleman arama ilanı verebilirler ama iş ilişkisinde bulunduğu firmalar adına bu ilanları veremezler
Meslek mensupları müşteri adına üçüncü kişilere ödemek için para alamazlarEmanet para makbuzu veya benzeri belge kullanamazlar
Meslek mensupları imzalamak durumunda bulundukları resmi ve mesleki belgelerde Türmob tarafından darphanade yaptırılan kaşeleri kullanmak zorundadırlar
Meslek mensupları getirilen iş teklifini gerekçe göstermeden reddedebilirler, ret kararı iş sahibine gecikmeden bildirilirBaşka bir meslek mensubu ile sözleşmesi bulunan müşterilere bilerek iş önerilemez ve diğer meslek mensubu hakkında kötü yorumlarda bulunulmaz
Meslek mensupları asgari ücretin altında iş kabul edemezler
Ücret yönetmeliğine aykırı davrandığı için işi geri verilmiş ve Oda ve Birlikçe ismi alınmış iş sahiplerinin işleri kabul edilemez
Taraflar haklı nedenlerle veya karşılıklı rızaları ile, aralarındaki sözleşmeyi her zaman feshedebilirlerBu takdirde alınmış olan defter ve belgeler sahiplerine geri verilir
Meslek mensupları ellerindeki defterleri belli bir süreliğine ellerinde saklaması zorunludur
Bunların dışında ceza gerektiren bazı suçlar vardırAşağıdakiler ismmmo nun belirttiği suçlar ve cezalarıdır
UYARMA CEZASI GEREKTİREN HALLER
a) Müşterilerin işlerine karşı, kayıtsız ve ilgisiz kalınması;
b) Birlikçe yayımlanan, genelge ve yönerge hükümlerine aykırı olarak, meslek disiplinini bozucu hareketlerde bulunulması,
c) Aday meslek mensubunun, mesleğin vakar ve onuru ile, bağdaşmayan işler yapmasına neden olunması veya bilerek izin verilmesi veya bu eyleme göz yumulması,
d) Diğer meslek mensubu hakkında, ilgili kuruluşlara asılsız ihbar veya şikayette bulunulması,
e) Yasal düzenlemelere uygun tabela asılmaması,
f) Müşteri bildirim listelerinin odaya verilmemesi,
g) Kanun ve Yönetmeliklerde öngörülen sosyal sorumluluk hükümlerine uyulmaması,
h) En az iki kez yazı ile istenmesine rağmen, oda aidat borçlarının haklı gerekçe olmaksızın ödenmemesi,
i) Adres değişikliklerinin, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir, Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak süresinde bildirilmemesi
j) Mesleğin yürütülmesi esnasında; görevi ile ilgisi olmayan konularda; çıkar çatışmalarına taraf olunması,
k)Yukarıda sayılanlar dışında, mesleğin vakar ve onuruna aykırı davranışlarla, görevin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunulması
KINAMA CEZASI GEREKTİREN HALLER
a) Meslek mensuplarınca, sahip olunmayan unvanların kullanılması,
b) Yeminli mali müşavirlerce, kendisinin, eşinin (boşanmış dahi olsa) usul ve füruundan birinin ve üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan ve sıhri hısımlarının veya bunların ortak veya yönetiminde oldukları firmaların işlerine bakılması veyahut bu yakınlıktaki akrabalarından olan Serbest Muhasebecilerin ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin baktığı işlerin,tasdik edilmesi,
c) Meslek mensuplarınca, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte öngörülen yazılı hizmet sözleşmesi yapmadan iş kabul edilmesi
d) Meslek mensuplarınca, sahte veya içeriği itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği resmi kurum ve kuruluşlarca saptanan iş sahiplerinin (zorunlu olarak oda tarafından görevlendirmeler hariç), odalar ve Birlik tarafından ilanından sonra defterlerinin tutulması ve işlerinin görülmesi
e) Meslek mensuplarınca, reklam yasağına uyulmaması,
f) Meslek mensuplarınca, asgari ücret tarifesinde yer alan ücretlerin altında iş kabul edilmesi,
g) Ücret Yönetmeliğine aykırı davrandığı için işi geri verilmiş ve oda ve Birlikçe ismi tespit olunmuş iş sahiplerinin (zorunlu olarak oda tarafından görevlendirmeler hariç) işlerinin kabul edilmesi
h) Çalışanlar listesine kaydolmadan unvan kullanarak, mesleki faaliyette bulunulması,
i) Yeminli Mali Müşavirlerce, kendi defterleri hariç, defter tutulması, muhasebe bürosu açılması veya muhasebe bürosuna ortak olunması,
j) Başka bir meslek mensubu ile sözleşmesi bulunan müşterilere, bilerek iş önerilmesi ve diğer meslek mensubu hakkında olumsuz yorumlarda bulunulması,
k) Aynı unvan sahibi meslek mensubunun sorumluluğundaki işlerle ilgili, görev ve sorumluluk almadan, bir başka meslek mensubunun görüş bildirmesi, uygulamaları hakkında iş sahiplerine karşı olumsuz eleştiriler yapması,
l) Mesleğin gereği gibi yürütülmesini sağlayacak şekilde; şubenin bağlı bulunduğu odanın çalışanlar kütüğüne kayıtlı sorumlu ortak görevlendirmeden ve bu ortak sayısından fazla şube açılması,
m) Meslek mensuplarınca, kasıt olmaksızın gerekli özen ve titizlik yeterince gösterilmeden; yasal düzenlemelere ve ilan olunmuş norm ve standartlara aykırı olarak beyanname ve bildirimlerin imzalanması, denetlenmesi ve tasdik edilmesi,
n) Oda ve birlik kurulları başkan ve üyelerinin; bu görevleri dolayısıyla kanun ve yönetmeliklere aykırı davrandıklarının tespit edilmesi,
o) Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce; çalışanlar kütüğüne kayıt olmadan birden fazla beyanname imzalanması,
p) Bu yönetmelikte yer almayan; 3568 sayılı Kanuna aykırı diğer eylemlerde bulunulması ve Birlikçe çıkarılmış diğer yönetmelik hükümlerine ve zorunlu meslek kararlarına uyulmaması
GEÇİCİ OLARAK MESLEKİ FAALİYETTEN ALIKOYMAYI GEREKTİREN HALLER
a) Çalışanlar listesinde kayıtlı bulunan meslek mensuplarınca sahip olunan unvanla Kanunun 2nci maddesinde yer alan işlerin yürütülmesi amacıyla gerçek ve tüzel kişilere bağlı ve onların işyerlerine bağımlı olarak açık veya gizli hizmet sözleşmesi ile çalışılması,
b) Meslek mensuplarınca mesleği yapmaları yasaklanmış kişilerle işbirliği yapılması,
c) Ticari faaliyet yasağına uyulmaması,
d) Meslek mensuplarınca, beyanname ve bildirimlerin imzalanması ve denetim ile ilgili yasal düzenlemelerdeki ilke ve kurallarla, ilan olunmuş norm ve standartlara kasten aykırı davranılması veya beyanname imzalama yetkisinin kasten gerçeğe aykırı olarak kullanılması,
e) Yeminli Mali Müşavirlerce, tasdike ilişkin yasal düzenlemelerdeki ilke ve kurallarla, ilan olunmuş norm ve standartlara kasten aykırı davranılması veya tasdik yetkisinin kasten gerçeğe aykırı olarak kullanılması
a) Mesleğin yürütülmesi sırasında, meslek dolayısıyla işlenen suçlardan dolayı ağır hapis cezası ile cezalandırılmış olunması,
b) Meslek mensuplarının kasten vergi ziyaına sebebiyet verdiklerinin mahkeme kararı ile kesinleşmesi,
c) Meslek ruhsatnamesinin bir başkasına kiraya verilmesi veya herhangi bir şekilde bir başkasına kullandırılması,
d) Başka meslek mensuplarının ad ve unvanları kullanılarak, beyanname düzenlenmesi ve imzalanması,
Meslekten çıkarılanlar, yeminli sıfatı kaldırılanlar ve geçici olarak mesleki faaliyetten alıkonulanlar; bu yasakların gereklerini derhal yerine getirirler Bu gerekleri yerine getirmeyenler hakkında odalar veya Birlik tarafından Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur